महत्व नबुझ्दा सिताके च्याउ विकेन (भिडियो सहित)

कोत्रे । तनहुँको शुक्लागण्डकी नगरपालिका–२ तार्कुडाँडा भंगराका कृषक समुहले परिक्षणको लागि लगाईएको जापानिज प्रविधिको सिताके च्याउको बजार राम्रो भएपछि यस बर्ष ठुलो परिमाणमा उत्पादन गरेका छन् । गत बर्ष निषेधाज्ञाको समयलाई सदुपयोग गर्दै १६ जनाको समुहले नयाँ प्रजातिको सिताके च्याउ उत्पादन सुरु गरेका थिए ।

समुहबाट भ्रमण जाने क्रममा पोखरा स्थित लामाचौरमा रहेको टिकाराम अर्यालको च्याउ खेती हेर्दा कटुसको मुढामा च्याउ उमारेको देखे । उनिहरुले आफ्नो क्षेत्रमा पनि प्रशस्त मात्रामा कटुसका मुढाहरु पाईने हुदाँ सिताके च्याउ उत्पादनमा उत्सुकता बढेपछि सोही अनुसार उत्पादन सुरु गरेको तार्कुडाँडा भंगरा कृषक समुह अध्यक्ष उदयराज खनालले बताए ।

यतिबेला यहाँका १६ कृषकले दर्ता गरेरै सामुहिक च्याउ खेती गर्न थालेका छन् । गत बर्ष वडा कार्यालयको ५० हजार अनुदान, बाङ्गेरह थेप्चे र तारा सामुदायिक वनबाट निःशुल्क कटुसका मुढा, तार्कुडाँडा भंगरा खानेपानी उपभोक्ता समितिबाट निशुल्क पानी र समुहका प्रति किसानबाट ३÷३ हजाराको दरले रकम उठाएर सिताकी च्याउ खेती सुरु गरेको अध्यक्ष खनालको भनाई छ ।

गत बर्ष समुहले पाँच सय कटुसका मुढामा च्याउ लगाउँदा ४७ किलो च्याउ उत्पादन गरेका थियो । तर यस बर्ष कात्तिकको तेस्रो हप्ता यता मात्रै दुई सय किलो बढी च्याउ उत्पादन गरिसकेका छन् । तर, च्याउ उत्पादन राम्रो भएता पनि बजार भने पाउन नसकेको खनालले बताए । ‘गत बर्ष उत्पादन थोरै थियो । मलाई भाग पुगेन, मलाई ल्याईदेउ भन्ने ग्राहकहरुको माग आएको थियो भने, अहिले उत्पादन बढी भईसकेपछि एक पटक खाएर रस पसेकाले ल्याईदेउ भन्ने गरेका छन् । तर यस बर्ष बजार चाँही छ्यापछ्याप्ती पाउन सकेका छैनौ ।’ उनले भने ।

सिताकी च्याउ असोजको अन्तिमदेखी फागुन दोस्रो सातासम्म उम्रने हुन्छ । एकपटक मुढामा विउ रोपेपछि पाँच बर्षसम्म उत्पादन दिने गर्दछ । सिताकी च्याउको बजार मुल्य सात सय रुपैयाँ प्रतिकिलो रहेको छ । तर, बजारमा यस च्याउको माग नभएको हुदाँ मुल्य घटाएर कृषकहरुले यस च्याउ बिक्री गर्न बाध्य छन् ।

च्याउको उत्पादन राम्रो भएता पनि नियमित रुपमा खपत हुने बजार नहुदाँ समस्या सिर्जना भएको समुहका सचिव खेम गुरुङको भनाई छ । उनका अनुसार अहिले उत्पादन भएका च्याउ मोटरसाईकलमा कोत्रे, मजुवा, दुलेगौँडा, खैरेनीटारका बजार क्षेत्रका घरघरै लगेर विक्री गरिएको छ । सिताके च्याउ धेरै मानिसहरुले नदेखेको हुदाँ सुरुमा उपभोक्तहरु नै किन्नको लागि तर्सने गरेको बताए । यसका लागि समुहले बजार क्षेत्रमा यस च्याउको परिकार बनाएर बेच्ने साथै पार्टी प्यालेस, होटल, रेष्टुरेन्टमा पनि विक्रीका लागि प्रयास भईरहेको उनको भनाई छ ।